Praten over psychische problemen

Waar aankloppen?
Vele en uiteenlopende zaken veroorzaken 'psychisch Ieed': een verbroken relatie, een niet functionerende of onbevredigende relatie/huwelijk, depressiviteit, eenzaamheid, de relatie met ouders of kinderen, een recente traumatische gebeurtenis of een uit het verleden, werkomstandigheden, werkloosheid, financiële problemen, niet met emoties kunnen omgaan en ga zo maar door. Het kunnen allemaal redenen zijn om te gaan twijfelen en hulp te gaan zoeken.
Waar kun je dan terecht?
Een startpunt kan de huisarts zijn. Die heeft wellicht suggesties voor instanties of deskundigen die zouden kunnen helpen. Andere mogelijkheden zijn: het maatschappelijk werk, eerstelijns psychologen, de Riagg, advertenties in de krant of wellicht de eigen omgeving.

lnterpretatie van problemen
Waar op gerekend moet worden is dat niemand het probleem ziet zoals je dat zelf doet. Waar je ook aanklopt, het probleem wordt bijna altijd geherformuleerd. Je zou ook kunnen zeggen dat anderen een eigen interpretatie maken van het probleem. Stel dat je via de huisarts bij het maatschappeiijk werk komt, dan zullen ze het probleem daar anders interpreteren dan bijvoorbeeld bij de Riagg. En een Gestalt-therapeut geeft weer een andere definitie. Laat je door die verschillende interpretaties niet van de wijs brengen. Hou zelf de grote lijn vast.

Vele soorten therapie
De wereld van de psychische hulpverlening is heel divers. Van te voren zou je kunnen nagaan wat voor soort praattherapie je zou willen: kort of lang, troostend of confronterend, structurerend of ondersteunend of één waarin gevoelens en emoties centraal staan.
De Riagg biedt verschillende vormen van kortdurende therapie. Eén vorm daarvan is een ondersteunende of structurerende therapie, waarbij je met de hulpverlener het probleem doorneemt en op zoek gaat naar een oplossing. Gedragstherapie is een andere vorm van kortdurende therapie. Bepaald gedrag, dat je in de weg staat, leer je af. Vaak gaat het om angsten (voor dieren, vliegen, grote of drukke ruimtes e.d.), die op een bepaald moment in je leven zijn geslopen of die je altijd al hebt gehad.
Veel mensen zijn onzeker over zichzelf en willen zichzelf graag beter leren kennen. Dat kan belangrijk zijn om goed in de eigen omgeving of op het werk te functioneren. In psychotherapie gaat het om exploratie van gevoelens en het jezelf beter leren kennen. Het is een langerdurende therapie. Binnen de psychotherapie bestaan verschillende stromingen. Een belangrijke is bljvoorbeeld de Rogeriaanse therapie, die gericht is op exploratie en ontdekking van gevoelens. De meest klassieke vorm van psychotherapie is psychoanalyse. De meeste therapieën ontlenen hun wijze van werken, namelijk praten, aan deze therapie. Psychoanalyse is de meest intensieve vorm van therapie met minimaal drie, maar meestal vier tot vijf gesprekken in de week. Slechts weinig mensen beginnen aan zo'n intensieve en lang durende therapie.
Psychotherapie wordt vaak een 'Luxe' genoemd. Als je jezelf beter wilt leren kennen, moet je daarvoor maar betalen. In de Riagg betaal je voor psychotherapie een eigen bijdrage van ongeveer f 20,- per sessie tot een bepaald maximum bedrag. Wanneer je je tot een zelfstandig gevestigd psychotherapeut wendt, ben je minimaal vier keer dat bedrag kwijt. Sommige verzekeringen vergoeden psychische hulp die door een vrijgevestigde psychiater of een psycholoog wordt gegeven. Check dat eerst bij je verzekering.

De hulpverlener
In praattherapieën is de relatie met de hulpverlener heel belangrijk. Daarom zou je van te voren kunnen nagaan of je liever een man of vrouw als therapeut zou willen, een jong of oud persoon, een ervaren therapeut of iemand met minder ervaring, maar wel stimulerend. Vraag of het mogelijk is tijdens therapie van hulpverlener te wisselen. Het kan zijn dat de hulpverlener je toch niet zo ligt of dat de gesprekken met hem of haar vastlopen. Dat zijn vaak moeilijke momenten.

lndividueel of in een groep?
De meeste therapieën zijn individueel, dat wiI zeggen het is een gesprek tussen therapeut en cliënt. Er bestaan ook groepstherapieën. Meestal komen een aantal mensen met ongeveer dezelfde problemen en enkele therapeuten samen. In de Riagg vragen ze meestal of je in groepstherapie wilt. Dat is makkelijker en goedkoper. Trap niet in die valkuil. Ga van te voren bij jezelf na of je liever individuele of groepstherapie zou willen. Na een individuele therapie kun je altijd een groep proberen.

Dossier inzien
De hulpverlener maakt na afloop van het gesprek een verslag, dat komt in een dossier. Vraag tijdens het eerste gesprek of je dat dossier mag inzien. Je krijgt dan meer zicht op hoe ze in de instelling het probleem interpreteren en soms besef je waarom bepaalde vragen worden gesteld.

Steun in eigen omgeving
Wanneer je in therapie bent, praat je over onderwerpen waar je je nauw bij betrokken voelt. Na afloop van therapie kun je daarover lang blijven nadenken. Ook de reacties van de therapeut en de wijze van behandeling kunnen je blijven bezighouden. Het zou goed zijn als je een vriend(in) hebt met wie je dat kunt doorspreken.

Alternatieve therapieën
Veel mensen zijn ontevreden met de standaardbehandelingen van psychiaters of die van Riagg's. Buiten de gevestigde instellingen bestaat een ruim circuit waar diverse therapieën worden aangeboden. De meeste alternatieve therapieën werken volgens bepaalde uitgangspunten. Deze benaderingswijzen zijn meestal niet wetenschappelijk getoetst. Daardoor worden ze in de gevestigde therapiewereld niet geaccepteerd. Een ander punt is dat alternatieve therapieën geld kosten. Dat heeft lang niet iedereen. Soms, maar dat gebeurt ook in de reguliere hulpverlening, stellen ze een vervolgbehandeling voor, of houden ze je langer in therapie dan je zelf wenselijk acht. Dat moet je zelf goed in de gaten houden.

Wachtlijsten
De laatste jaren melden zich veel mensen bij de Riagg aan. Het waarom daarvan is eigenlijk onbekend. Het heeft wel tot gevolg dat er lange wachtlijsten bestaan. Vaak duurt het een half jaar, voordat de therapie start. Tot nog toe wordt er weinig tot niets aan het probleem van de wachtlijsten gedaan. Er zou meer fundamenteel onderzoek mogen komen naar die grote vraag. Aanmelden bij een Riagg voor psychotherapie betekent dus bijna altijd een lange wachttijd.

Wel of geen therapie
"ledereen loopt tegenwoordig bij de Riagg", is een opmerking die vaak wordt gemaakt. We schijnen psychisch leed niet te willen accepteren als iets dat 'normaal' bij het leven hoort. In de hulpverlenerswereld kan men behoorlijk denigrerend over cliënten doen. De overheid probeert op allerlei mogelijke manieren 'de kosten in de zorg' terug te dringen. Dan luistert men met name naar hulpverleners die hoog van de toren blazen dat mensen met elk traantje naar de Riagg lopen.
Probeer je niet te laten intimideren door dat soort algemene opmerkingen en de publieke opinie. Acht je de tijd rijp dan moet je gaan. De weg naar een goede therapie bestaat vervolgens nog uit vele hobbels.

Fijgje de Boer

Postbus 75249, 1070 AE Amsterdam Tel: 020 - 694 6850

Homepage http://www.tijdschriftdeviant.nl E-mail redactie@tijdschriftdeviant.nl

Deze homepage kwam tot stand dankzij subsidies van: Stichting Antonia Wilhelmina Fonds te Leiden Stichting het R.C. Maagdenhuis te Amsterdam

Voor vragen, suggesties of problemen met deze homepage kunt u zich tot onze webmaster wenden.