Beginnen bij de positieve kant

5 november 2017 • Gee de Wilde • ERVARINGSDESKUNDIGEN

Maurice WassermanDaar ga je met je goeie fatsoen. Clara Koek, psycholoog en therapeut, is tegenover haar cliënten heel open over haar eigen psychose-ervaringen. De meesten waarderen dat zeer: ‘Eindelijk iemand die mij als mens benadert, en niet als nummer met een diagnose.’ Maar één klant geloofde haar niet, vertelde ze. Die dacht dat ze haar eigen vroegere sores verzon om indruk te maken: ‘wat jij meemaakt heb ik ook meegemaakt’. Desondanks blijft Clara een vurig pleidooi houden om als hulpverlener ‘uit de kast’ te komen, en dat eerder als een voordeel dan als een nadeel te zien.

Sta op
Ik was op 2 november in Heerlen op het LET-symposium, georganiseerd door het Levanto Ervaringsdeskundigen Team, dat vijf jaar bestaat. Levanto is in Zuid-Limburg dé organisatie voor begeleid en beschermd wonen, en voor werken en dagbesteding. De naam komt bij mij over als de Limburgse variant van het Zeeuwse Emergis, dat ggz-cliënten doet ‘bovenkomen’. Levanto betekent zoiets als ‘sta op’, een taalkundige variant op ‘herstel’. En daar ging het op 2 november over.

Het Cultuurhuis Heerlen was tot de nok gevuld, en de sfeer was relaxed en warm. Niemand raakte in paniek, toen bleek dat twee sprekers zich hadden teruggetrokken. Maurice Wasserman, ervaringsdeskundige en columnist, verving een psychiater die zijn angststoornis – die zich in dit geval manifesteerde in plankenkoorts – niet wist te beteugelen. ‘Een psychiater is ook maar een mens’, constateerde Maurice droogjes. Zelf was hij ook jarenlang behept met angsten en dwanggedachten. ‘Maar als ik me ergens anders op moet concentreren, bijvoorbeeld een plotseling optreden op dit symposium, heb ik er veel minder last van. Elk nadeel heb z’n voordeel.’

Hoop verspreiden
Nanette Waterhout, die als ervaringsdeskundige bij GGZ Noord-Holland-Noord werkt, haalde slechte ervaringen uit het verleden op. Vooral het gebrek aan aandacht voor familie was haar een doorn in het oog. Die achteloze houding in de psychiatrie bereikte zijn hoogtepunt toen ze na de zelfdoding van haar moeder haar broer niet meekreeg om samen te rouwen. Haar broer was nota bene bij dezelfde instelling opgenomen als haar moeder. Shocking.

Nanette zag de laatste jaren gelukkig verbetering, vooral door nieuwe manieren van werken: met ervaringsdeskundigen, met Open Dialogue, en met een herstelondersteunende intake, een intake waarbij het streven is om cliënten meteen een positieve ervaring te laten meemaken, in plaats van je te richten op alles wat kapot is. Of, zoals Clara Koek dat later verwoordde: ‘Het ging vroeger alleen maar over dingen die het niet meer deden, en over mensen die niks meer konden. Dat doen we nu anders.’

De middag was een geweldige opsteker voor het team van Marlie van de Berg, die als coördinator en inspirator met haar team in Zuid-Limburg ‘hoop verspreidt’, zoals ze dat zelf zei. Voor herhaling vatbaar.

Foto: Maurice Wasserman leest voor uit eigen werk (fotograaf Gee de Wilde)