Van harte aanbevolen: Zomeruniversiteit Psychoanalyse

9 mei 2017 • Jan Verhaegh • PSYCHOANALYSE

Hoewel de psychoanalyse in Nederland niet meer vergoed wordt door de verzekeringen en in ggz-opleidingen amper aan bod komt, is ze honderd jaar na haar introductie in Nederland nog steeds springlevend. Daarvan getuigen een tijdschrift, symposia, levendige debatten en interessante boeken. De Zomeruniversiteit, die sinds enkele jaren in Amsterdam georganiseerd wordt, biedt een uitstekende introductie en verdieping van het psychoanalytisch gedachtegoed. Trouw bezoeker Jan Verhaegh geeft vijf redenen om erbij te zijn en voorspelt dat de belangstelling voor psychoanalyse in de nabije toekomst zal groeien.

1 Opnieuw actueel
De klassieke psychoanalyse is tegenwoordig voorbehouden aan mensen met een ruime beurs. Maar er zijn nog steeds veel patiënten in behandeling bij psychoanalytici die ook lichtere vormen van psychotherapie aanbieden die wel vergoed worden.

Nu de erkenning groeit voor de invloed van verwaarlozing en misbruik in de jeugd op het latere psychische functioneren, zal de belangstelling voor psychoanalytische benaderingen verder groeien. Op de Zomeruniversiteit spreekt Nelleke Nicolai over trauma en affectregulatie, een overwerp dat tegenwoordig volop in de belangstelling staat. Er lijkt dus een comeback van de psychoanalyse te komen. Maar er zijn meer redenen om deel te nemen aan de Zomeruniversiteit.

2 Inspirerend en afwisselend
Je kunt de Zomeruniversiteit zien als een interessante educatieve vakantie, boeiend en vol afwisseling. Het programma is geschikt voor mensen die nog maar weinig weten van psychoanalyse, maar ook voor gevorderden. Thema is dit jaar ‘Honderd jaar psychoanalyse. Op weg naar een volgende eeuw’, omdat de psychoanalyse dit jaar in Nederland haar honderdste verjaardag viert. U krijgt behalve lezingen over uiteenlopende onderwerpen en levendige discussie ook veel cultuur gepresenteerd.

3 Denken op een andere manier
Ook voor wetenschappelijke onderzoekers betekent zo'n Zomeruniversiteit dat ze er een week uit zijn. Het huidige dominante wetenschapsmodel bestaat uit meten, tellen, experimenteel onderzoek en gebruik van mathematica en statistiek.  Psychoanalyse denkt op een andere manier: dynamisch en dialectisch. Dingen kunnen tegelijkertijd waar en niet waar zijn, tegenstellingen gaan in elkaar over en er is altijd beweging. In plaats van formele logica en realisme wordt gebruik gemaakt van dromen en surrealisme.

4 Anders kijken naar cultuur en samenleving
Psychoanalyse heeft van oudsher een model waarin lichaam, geest, driften en geweten in het kader van hun geschiedenis en omgeving worden geplaatst. Tijdens de Zomeruniversiteit zal in verschillende lezingen ingegaan worden op het onbehagen in de huidige cultuur. Zo spreekt Wouter Gomperts over persoonlijkheid in bange tijden en zal Paul Verhaeghe, bekend van zijn boeken over de invloed van de neoliberale ideologie op onze psyche, spreken over het einde van het patriarchaat.

In de psychoanalytische theorie is een heleboel filosofie, religie en religiekritiek verwerkt. Dat maakt haar interessant voor filosofen en cultuurwetenschappers. Haar manier van denken maakt dat we anders gaan kijken naar allerlei uitingen van kunst en cultuur. Op het programma staan een lezing over het werk van Salvador Dalí, een rondleiding door het Rijksmuseum langs werken die met het onbewuste te maken hebben, een bespreking van de film Family Affair en een interview met Arnold Grunberg. Bovendien zal film- en theatermaker Job Gosschalk vertellen over zijn eigen psychoanalyse.

5 U leert uzelf en anderen beter kennen
Door een week lang intensief bezig te zijn met de psychoanalyse zult u een andere kijk op uzelf en op andere mensen krijgen. Er is gelegenheid een psychoanalyticus in zijn spreekkamer te ontmoeten en aan het eind van de dag worden gesprekken en discussies in een Amsterdams café voortgezet. Daar kunt u ook op een informele manier kennismaken met andere deelnemers en met de organisatoren en sprekers.

De zomeruniversiteit 2017 vindt plaats van 3 tot 7 juli in Amsterdam. Programma en mogelijkheid tot aanmelding zijn hier te vinden.
Op 17 juni vindt, eveneens in het kader van 100 jaar psychoanalyse in Nederland, het Symposium "vrijheid van denken" plaats, met Joris Luyendijk als gastspreker. Informatie vindt u hier
Het jaarlijks Artissymposium op 23 juni heeft als thema: Freud in de 21ste eeuw. Informatie vindt u hier