Hulpverleners zien mijn boek als bedreiging   

28 februari 2022 • Yuna Timmermans • ERVARINGSVERHAAL

1 omslag boekElf jaar lang was Yuna Timmermans cliënte in de (jeugd)ggz. Tijdens deze lange jaren werd zij  van instantie naar instantie doorverwezen1 en werden wisselende diagnoses werden gesteld. Het leek erop dat hulpverleners niet goed wisten wat ze aan moesten met deze, zoals dat vaak in de ggz wordt genoemd, ‘moeilijke’ en mondige cliënte. Uiteindelijk liep ze helemaal vast in de hulpverlening. Om dit hele proces voor zichzelf te ordenen en te verwerken schreef Yuna een boek over haar ervaringen. In dit artikel vertelt Yuna over de ontvangst van haar boek in de ggz.

Weinig respons uit de ggz
Eind vorig jaar verscheen mijn boek Van autisme tot borderline, maar nooit écht gezien waarin ik aan de hand van dossierstukken en mijn persoonlijke ervaringen misstanden in de Nederlandse jeugdzorg en geestelijke gezondheidzorg (ggz) aankaartte. Ik stuurde een exemplaar op naar hulpverleners, journalisten, hoogleraren en ook naar een aantal Tweede Kamerleden, waaronder Lisa Westerveld aangezien zij zich inzet voor een betere GGZ. Ik kreeg een aantal positieve reacties, maar van de kant van de hulpverlening bleef het opvallend stil.  

Al eerder had ik van hulpverleners die mijn conceptversie hadden gelezen gehoord dat ik me niet zo druk moest maken om het zorgsysteem en gewoon moest genieten van het groens dat buiten bloeit in de lente. Dat ik maar moet accepteren dat de zorg nu eenmaal zo is. Dat ik vroeger al ogen had die vuur konden spuwen. Maar ik zette door en publiceerde mijn boek. Van de tientallen hulpverleners die ik daarna iets liet weten over mijn boek, waaronder voormalig hulpverleners van mij maar ook hulpverleners die ik persoonlijk niet kende, kreeg ik slechts twee positieve reacties. Zij stonden ervoor open om te reflecteren over hoe het anders kan in de zorg. 

Na het verschijnen van mijn boek kreeg ik veel negatieve reacties. Eén hulpverlener stelde dat mijn boek zó slecht was dat ze het eigenlijk niet wilde uitlezen maar dit toch had gedaan omdat ze me dit had beloofd. Ze gaf allerlei feedback op de manier hoe mijn boek geschreven was, alsof ze redacteur was, maar op het inhoudelijke verhaal kreeg ik nauwelijks reacties. Andere hulpverleners gaven als commentaar dat ik als cliënte toch al nooit luisterde of probeerden me overtuigen dat wat heb opgeschreven gewoon niet waar was. Ook probeerden ze me te overtuigen dat de zorg vaak wél werkt. 

Liever geen contact
2 angry man with chainsEén ggz-instelling verbood haar medewerkers contact met mij te hebben en schreef me een mail waarin stond dat men niet met mij over mijn boek in gesprek zou gaan omdat dit hun beleid was. Verder kreeg ik de mededeling dat ik geen contact mocht opnemen met hun medewerkers. Niet via de post maar ook niet via sociale media. Mocht ik dat toch doen, dan zou niemand van hun medewerkers reageren. Bij deze instelling worden medewerkers volgens mij flink onder de duim gehouden door de managers en was dat al zo toen ik daar in behandeling was. Volgens mij heerst in veel instellingen een angstcultuur. Een andere reactie die ik kreeg kwam van ex-hulpverleners die stelden dat het heel heftig was dat ik een boek had geschreven omdat dit veel triggerde omdat de periode dat ik daar in behandeling was weer omhoog kwam. Dat was voor hun heel erg zwaar geweest. 

Door veel mensen en instellingen werd ik genegeerd. Wel zag ik dat verschillende hulpverleners mijn LinkedIn profiel bezochten. Ook kon ik zien dat mijn boek door meerdere mensen werd (en nog steeds wordt) aangeschaft. Ik weet niet door wie, dat kan ik niet zien. Ik hoop dat het de hulpverleners zijn die door de jaren heen betrokken waren bij mijn opnamen en behandelingen. En dan hoop ik dat ze ’s avonds in bed liggen en toch iets denken van: ‘Shit, misschien moet het inderdaad anders in de zorg.’ Want toen mijn boek schreef dacht ik bij mijzelf: al is het één hulpverlener die na het lezen van het boek het licht ziet, dat is er dan toch tenminste één! Volgens mij kunnen kleine succesjes op den duur tot verandering leiden.

Angst van hulpverleners
Voor mij persoonlijk ging het sinds het uitgeven van het boek van pieken naar dalen. Tegenover de negatieve reacties van instellingen stonden de positieve reacties die ik kreeg op Twitter en LinkedIn. Ook een aantal verslaggevers stelden zich belangstellend op. Ik werd geïnterviewd door iemand van De Pedagoog van de Nederlandse Vereniging voor Orthopedagogen. Ook het tijdschrift Zorg & Zeggenschap2 en het platform OnzeJeugd.nu besteedde aandacht aan mijn boek, net als Radicale Vernieuwing Jeugdzorg en nu Deviant natuurlijk! Ook een aantal docenten van de universiteit waar ik inmiddels Orthopedagogiek studeer stelden zich belangstellend op. 

Dit stond lijnrecht tegenover de reacties die ik vanuit de zorg kreeg. Het verbaasde me zo hoe groot deze discrepantie is. Eerst vatte ik de reacties van hulpverleners op als aanval jegens mij als persoon en raakte ik in paniek maar inmiddels heb ik voldoende reden om aan te nemen dat hun reacties voortkomen vanuit angst omdat ze mijn boek als bedreiging zien. 

Het moet toch beter kunnen?
Ik trek het mij sindsdien niet meer persoonlijk aan. Ik kreeg ook veel berichten van mensen die net als ik slechte ervaringen in de (jeugd)ggz hebben. Ouders schrijven me over kinderen die in de jeugdzorg zitten en daar niet goed behandeld worden. Ook kreeg ik verhalen van mensen die suïcidaal zijn maar niet de goede zorg krijgen en dan bij een crisisdienst terechtkomen… waar ze van de regen in de drup belanden. Dat zijn verhalen die helaas 4 sadnessheel herkenbaar voor mij zijn. 

Het liefst wil ik dan iedereen helpen, maar ik kan dat niet. Ik weet hoe het in instellingen gaat. Zoals het daar nu aan toe gaat, zal de zorg niet veel voor mensen kunnen verbeteren en blijven zij veel te veel op zichzelf aangewezen als ze hulp nodig hebben. Ik vind dat er veel meer en betere zorg moet komen voor kinderen en volwassenen. Ik hoopte daar met mijn boek iets aan te kunnen bijdragen en te verbeteren, maar dat werd me niet in dank afgenomen. 

Terug op af?
Door de vele negatieve reacties op mijn boek vanuit de hulpverlening , kwam de wanhoop die ik al mijn hele leven ervaarde, weer opnieuw boven. Ook moest ik weer veel denken aan de ellende die ik zag bij mensen om me heen die ik onderuit zag gaan in het systeem van de ggz. Ik kreeg zóveel reacties van mensen met soortgelijke ervaringen als ik had opgedaan, dat het me niet lukte om het allemaal bij te houden. Dít had ik niet zien aankomen. En tegelijkertijd wilde ik iedereen antwoorden, omdat ik weet hoe het is als je zo wanhopig bent en iedereen je laat stikken.

Na het verschijnen van mijn boek stuitte ik dus opnieuw op wat ik elf jaar in de zorg had ervaren: een systeem dat muurvast zit en dat wordt geleid door medewerkers die geen verandering willen en hulpverleners die hen volgen. Ouderwetse denkbeelden, machtsmisbruik, projectie, rationalisatie en hulpverleners die hun eigen verantwoordelijkheid afschuiven op het beleid… door de vele reacties op mijn boek kwam het weer helemaal naar boven.

Verandering is nodig
3 victoryOp het moment dat mijn boek verscheen, startte ik met de master Orthopedagogiek aan de universiteit. Deze begon met een vak waarin ik moest leren over evidence-based therapieën en het diagnosticeren van mensen.3 Dit zijn zaken waar ik niet in geloof omdat ieder mens een individu is en iets anders nodig heeft. De woede vanuit mijn verleden over wat hulpverleners mij en vele anderen hebben aangedaan en de afwijzende reacties op mijn boek, gaven me de energie en motivatie om al mijn vakken af te ronden, al stond ik niet altijd achter wat ik moest leren. Nu ga ik de laatste fase van mijn studie in: mijn stage en masterscriptie. Mijn verontwaardiging over wat mij en vele anderen is overkomen in de ggz en mijn verlangen om dingen te verbeteren, waren mijn houvast. En dat is zo tot op de dag van vandaag. Bij het maken van afspraken over mijn werkzaamheden tijdens de stageplaats voor mijn opleiding, bleek opnieuw dat het niet direct werd gewaardeerd dat ik in gesprek ga met anderen over mijn eigen ervaringen in de (jeugd)ggz. 

Ik kan het niet laten mezelf druk te maken over een falend zorgsysteem en dit accepteren, wetende dat er kinderen zijn die in dezelfde situatie zitten als waar ik tien jaar geleden in zat. Wetende dat er mensen suïcidaal zijn omdat ze de hoop zijn verloren nadat omdat ze jarenlang rondzwerven in de GGZ waar ze van instelling naar instelling worden gestuurd en waar diagnose op diagnose volgt terwijl ze als mens geen begrip vinden. Waar ze zieker van worden, net zoals dat mij overkwam. Verandering is nodig en ik hoop dat mijn boek daar toch een bijdrage aan zal hebben en dat ik na het afronden van mijn studie iets goeds kan brengen in de ggz.

 

Yuna Timmermans: Van autisme tot borderline, maar nooit écht gezien - Het verhaal van een ervaringsdeskundige over het falen van de Nederlandse jeugdzorg en geestelijke gezondheidszorg. Boekscout: € 24,99. Bestel

Yuna publiceert regelmatig blogs op de website Radicale Vernieuwing Jeugdzorg.

1. klik hier voor meer informatie

2. klik hier voor meer informatie

3. klik hier voor meer informatie